ที่พึ่งสี่ อกุศลแปด

พระพุทธจี้กง

      จิตเป็นจิตแรกของมนุษย์ เป็นจิตที่ดีงาม คือเมื่อเกิดมาก็เป็นความรู้สึกชนิดหนึ่งที่มาด้วยกัน เป็นจิตมี่เธอต้องหวนคืนสู่ความรู้สึกชนิดหนึ่งที่เกิดมาแต่เริ่มแรก ในพุทธสูตรมีโศลกหนึ่งว่า “หลงคือสรรพสัตว์ รู้สึกตื่นคือพุทธะ” ที่พูดว่า หลงหรือรู้สึกตื่นก็หมายถึงจิตนั่นเอง เมื่อเป็นเช่นนี้ พุทธะกับสรรพสัตว์คั่นติดกันเพียงความหลงกับความรู้สึกตื่นเท่านั้น จะเป็นมนุษย์หรือเป็นพุทธะล้วนอาศัยเพียงความคิดหนึ่งของเธอ มองดูเหมือนง่าย ๆ ที่แท้จะง่ายแค่ไหน มีหนทางที่จะไปถึง มีวิธีทางพึ่งพิงได้ ก็จะยกเรื่องที่พึ่งสี่กับอกุศลแปดทางพุทธมาอธิบายก็จะเข้าใจทุกสิ่ง

           “เมตตากรุณาเป็นกวนอิม เสมอภาคยุติธรรมเป็นอมิตตาภะ ปีติจาคะ ชื่อว่ามหาสถามปราบ หมดจดผ่องแผ้วคือศากยมุนี” เป็นที่พึ่งสี่ กวนอิมเป็นพระนามโพธิสัตว์ ความเมตตากรุณา ก็คือโพธิสัตว์ เมตตาคือเอาความทุกข์ของสรรพสัตว์มาเป็นความทุกข์ของตน กรุณาคือมีความเห็นอกเห็นใจ เมตตากรุณาก็คือใจแห่งโพธิสัตว์

          ความเสมอภาคคือความยุติธรรม ไม่แบ่งแยก ไม่ว่าเรียกสรรพสัตว์ไม่ว่าเรียกปราชญ์อริยะ ล้วนเสมอภาค ยุติธรรมคือใจยุติธรรม ปากและใจตรงกัน หากเป็นเช่นนี้ได้คือ พระอมิตตาภะ

          ปีติจาคะ ก็คือ ความยินดีในการเสียสละ คนที่สามารถยินดีไปบริจาคให้คนอื่น คือ มหาสถามปราบ เป็นพระนามพุทธะ เป็นมหาปัญญาของพุทธะะสามารถเข้าถึงทุกแห่ง ทำให้คนสยบ จึงได้ชื่อว่ามหาสถามปราบ กล่าวง่ายๆ ว่าผู้ให้บริจาค คือพุทธะ

          หมดจดผ่องแผ้ว หมายถึงใจ ใจไม่มีกิเลส ปราศจากอาสวะ ใจนิ่งสงบเสมอ ไม่ติดขัด นั่นคือเป็นพระศายมุนีพุทธเจ้า

          ที่พึ่งทั้งสี่ เพียงหนึ่งที่พึ่งก็สำเร็จพุทธะได้ รูปกายก็ดับ ดังนั้นจึงเรียกที่พึ่งสี่

           “อัตตาบุคลาเป็นเขาสุเมรุ อกุศลจิตคือมหาสมุทร ทุกข์กังวลคือคลื่นลม พิษภัยคือนาคร้าย การลวงหลอกคือผีเจ้า เหนื่อยยากคือปูปลา โลภโทสะคือนรก โง่เขลาคือเดรัจฉาน” ทั้งหมดคืออกุศลแปด

          การขจัดอุปทานในอัตตาบุคลา ทุกอย่างอย่าให้มีความแตกต่างกัน ระหว่างอัตตาและบุคลา หากแบ่งเขาแบ่งเรา ย่อมเกิดการแย่งชิงกันขึ้น ดังนี้ก็เหมือนเข้าสู่เขาพระสุเมรุ มีรั้วเหล็กโอบรอบ ไม่มีโอกาสหลุดจากคุมขังได้ด้วยเหตุนี้จึงต้องขจัดอุปทานในอัตตาบุคลาก่อน

          อกุศลจิตเป็นความชั่วอันดับแรกในบรรดาความชั่วทั้งหลาย เหมือนม้าน้ำในทะเล ย่อมมีคลื่นลม ดังนั้นเมื่อมนุษย์มีอกุศลจิต ความทุกข์กังวลย่อมมาก็เหมือนทะเลมีระลอกคลื่น แล้วใจนั้นจะสงบได้อย่างไร

          ใจมีพิษร้าย ก็เหมือนมีนาคร้ายในทะเล แล้วน้ำจะใสได้อย่างไร

          การลวงหลอกคือไม่เป็นความจริง วาจาลวงพูดตะลบตะแลง ลิ้นสองแฉก เหมือนในทะเลมีผีมีเจ้า กั้นกายเป็นผี กั้นใจเป็นเจ้า เมื่อปิดกั้นใจคนก็เฉื่อยชา สัจธรรมก็ถูกปิดกั้นไม่เข้าใจ

          เหนื่อยยากก็คืองก ๆ เงิ้น ๆ ทำไม่หยุด ไม่มีเรื่องไหนไม่กลิ้งเกลือกอยู่กับเงิน แม้จะเป็นความชั่วน้อย ๆ ก็เหมือนน้ำทะเลที่มีปลาปู ซึ่งก็จะทำคลื่นอยู่เรื่อย ๆ แม้จะน้อยกว่านาค แค่ก็ทำให้น้ำใสยาก จะใสได้อย่างไร

          โลภ โกรธ เหมือน นรก โลภไม่รู้พอ เหมือนเปรตนรกไม่รู้อิ่ม โง่เขลาก็เหมือนเดรัจฉาน สุดแท้คนจะทำปู้ยี่ปู้ยำ ถึงจะรู้ก็ช่วยไม่ได้ เพราะอยากลองหาทุกข์ดู อย่างนี้ไม่ใช่เดรัจฉานแล้วจะเป็นอะไร

          อกุศลแปด บอกให้เรารู้ว่าอะไรทำระลอกคลื่นอยู่ในใจ เมื่อรู้แล้วก็สามารถที่จะเข้าสู่ที่พึ่งสี่ได้ ถ้าตั้งก็สำเร็จพุทธะ