พระมหากัสสปะ
“ใจ” สามารถสร้างกรรมทั้งหลาย จาก “ใจ” นี้จึงมีผลทั้งปวงเพราะฉะนั้น “ใจ” จึงเป็นจิตกรที่เยี่ยมยอด สามารถที่จะขึ้นร่องระหว่างสามภูมิหากสร้างแต่กุศลก็สามารถหลุดพ้นได้ ถ้าสร้างบาปแล้วไม่สำนึกแก้ไขก็จะถูกแรงกรรมผูกมัด
อันที่จริงมนุษย์ล้วนมีมโนธรรมที่เป็นกุศลอยู่แล้ว เสมือนหนึ่งผืนนาใจที่อุดมสมบูรณ์ หากมีปัญญาที่ตั้งใจพูดแต่ธรรมที่ถูกต้อง ก็เป็นการปลูกเมล็ดแห่งความเมตตาไว้กลางใจ เป็นการโปรดสำนึกบาปด้วยตนเอง หรือไม่ก็สั่งสมบุญให้ทาน ธรรมจิตมีวิริยะอุตสาหะ ไม่ไปก่อกรรมทำเข็ญจนต้องมีโทษลำบาก ดังนั้น การบำเพ็ญกุศลอบรมใจจะหยุดเฉยมิได้ เมื่อไรมีกุศลจิตหยุดนิ่งอคติก็เกิดขึ้น การสร้างบาปก็เกิดขึ้นจนกลายเป็นนิสัยแก้ไขลำบาก
ธรรมทั้งหลายที่พุทธองค์สั่งสอนล้วนต้องการรักษาใจที่เจ็บป่วยของเวไนยสัตว์ ถ้าหากจิตใจของเวไนยสัตว์ได้หลุดพ้นแล้ว ธรรมทั้งหลายต้องการไปใย ที่ใดบ้างที่ไม่ใช่ธรรม เวไนยสัตว์ล้วนป่วยด้วยโลภ โกรธ หลง ต้องอาศัยพุทธธรรมเท่านั้น ปัญญาธิคุณของอาจารย์ให้การรักษาเยียวยา จึงจะสามารถขจัดวิบากกรรมได้ เพราะพุทธะสามารถทะลุทะลวงได้ทั้งภายในภายนอก เอาจักษุปัญญาที่บริสุทธิ์มาส่องโลก ด้วยจิตที่เสมอภาพเอื้อเฟื้ออารีย์ให้ประโยชน์มีเยื่อใยโดยสะดวก เพราะฉะนั้นจึงสามารถก่อเกิดมหาเมตตาแก่ผู้ที่ไม่มีวาสนาด้วย ดังนั้นพุทธองค์ประดุจราชาน่าเกรงขามแห่งสิงห์โต ท่ามกลางมนุษย์ดุจลูกสิงห์โตสามารถที่จะประกาศธรรม ชักนำสยบเหล่าเวไนยสัตว์ได้
หากมีผู้ไม่เคารพต่อพุทธองค์ กายใจไม่ดี ไม่คิดเรียนพุทธะ ก็จะไม่สามารถได้รับธรรมะที่ดี และนำมาบำเพ็ญได้ หรือเข้าสู่สภาวะหลุดพ้นจากความทุกข์กังวลได้ พุทธธรรมถึงแม้ไม่มีค่าดั่งพลอยมณี หากคนได้ฟังและเกิดใจปิติ แต่ไม่ยอมปฏิบัติคุณธรรม ในที่สุดก็เหมือนผู้ป่วยจนร่างกายย่ำแย่แต่ไม่ยอมกินยาที่ดี ความเจ็บป่วยก็หายได้ยาก ดังนั้น พุทธองค์ตรัสว่า “อาตมาเหมือนหมอดี รู้จักโรค ให้ยารับประทานยา โรคจะหายหรือไม่ ความผิดไม่ใช่อยู่ที่การรักษา” พวกเราไม่เชื่อใจในสัพพันยูเอง ย่อมสามารถพบเห็นบ่อยว่าตนได้ผ่านพ้นและเข้ากันกับธรรม
ปุถุชนมีอวิชชาคอยปิดกั้น เพราะฉะนั้นจึงมีเคราะห์มากทำให้ทุกข์ลำบาก หากแรงปณิธานไม่แน่วแน่ ใจธรรมท้อถอยง่าย หรือห่างเหินอาจารย์นานมาก ห่างไกลจากพลังพุทธะ ย่อมหวนคืนสู่เมื่อก่อน ถูกแรงกรรมกระหน่ำผูกมัด ปัญญาธิคุณไม่เจริญ เวลาล่วงเลยหลายปี ก็ยังคงถนอมนิสัยเดิม ๆ ไว้ นั่นคือบุญบารมีอ่อนบาง ปัญญาธิคุณไม่เจริญ ขอให้ผู้บำเพ็ญจงสร้างบุญบารมีให้กว้างไกลขยันเจริญพุทธธรรม เพื่อยังประโยชน์แก่มหาชนให้ถือปฏิบัติ และเชื่อถือในโอวาทของอาจารย์ ทั้งหลายทั้งปวงเหมือนคุณธรรมอาจารย์ให้มุ่งหวัง เหมือนคำสั่งสอนอาจารย์ให้เผยแผ่ เหมือนใจอาจารย์ก็ให้คิดคำนึง ก็จะสามารถรับกันกับอาจารย์ได้ ตลอดจนได้รับพุทธปัญญาอันสูงสุด เป็นมหาโชคมหาปัญญา เป็นการแก้ตะข่ายกรรมเป็นตถาตา เป็นโลกุตตระธรรม