อารมณ์ สวรรค์งามวิสุทธิ์

ฮ้อเซียนโกว

วิสัยที่ใสวิสุทธิ์จิตไม่ฝืน               เมตตายินดีให้เจิดจรัส

วิญญาณอ่อนโยนตอบสนอง        เงียบสงบใจกว้างคืนสู่ธรรม

         อารมณ์ที่ใสสะอาด ชีวิตอิสระอันชื่นบานต่างๆ จะหลั่งไหลออกมาตามธรรมชาติ หลั่งไหลจิตวิญญาณเดิมอันแท้จริงของตนเองออกมา

         อารมณ์เป็นคุณสมบัติสำคัญของชีวิต ความสดใส ความเงียบเฉย อารมณ์ที่ไม่เห็นแก่ตัวสามารถเผยปรากฏนิสัยคนออกมาได้ ขณะเดียวกันก็ยังฉายความเมตตา กรุณา ความปิติ เสียสละที่เจิดจรัสออกมาไม่หมดสิ้น บางคนมีอารมณ์ที่แข็งกร้าว คนมองเห็นแล้วก็เกิดความกลัวจนหลบเสียแทบไม่ทัน บางคนก็มีอารมณ์อ่อนไหวไม่มีใจเชื่อมั่นมักหลบหลีกเสียทุกแห่ง ยังมีคนที่อมทุกข์มาก ปกติมักทุกข์กังวลพะว้าพะวง แต่ว่าก็อาจเห็นอารมณ์ที่อ่อนโยนบริสุทธิ์ บ่อยครั้งจะไหลรินปัญญาและแสงจรัสอกมา การพูดจาความประพฤติก็สามารถรู้สึกได้รับควาามอบอุ่น ใจกว้าง ปิติยินดี ความสนิทสนมเช่นนี้จะนำมาซึ่งความลิงโลด ใจกว้างเช่นนี้จะนำมาซึ่งความงอกงาม ความเงียบสงบจะให้ความอิสระสบาย

         แต่ละคนก็มีอารมณ์ที่พิเศษเฉพาะ อารมณ์ที่ยึดติดจนเกินไป ก็มักก่อให้เกิดความรุนแรงหรือเก็บกด หมดกำลังใจหรือท้อถอย เป็นเพราะอารมณ์กลายเป็นรากเง้าของความทุกข์กังวล ทางกลับกันอารมณ์ที่เคยรู้ตื่นปัญญาแล้วก็ย่อมมีคุณสมบัติของอารมณ์ที่ชื่นบานยินดี มันจะก่อนเกิดพลังจิตวิญญาณถ้าหากยังไม่ผ่านการรู้พื้นฐานจนประจักษ์แจ้งแล้ว มันก็จะแปลเปลี่ยนเป็นอารมณ์กดดันให้หึกเหิม ซึ่งอาจเป็นเครื่องมือทำลายจิตให้เหมือนกัน อารมณ์ใคร่ อารมณ์มิตรล้วนถูกอารมณ์ดกดดันให้หลงเมาเป็นครั้งคราว ถูกกระทบฉับพลันจนสับสน ถูกอารมณ์รุนแรงจนบิดเบือนไป ด้วยเหตุดังกล่าวมาแล้วการบ่มเลี้ยงอารมณ์สามารถทำให้คน เกิดศานติมีสุขติ มีความเกษมมีแรงตอบกลับอันเป็นด่านสำคัญ

         คนเราเมื่อรู้ตื่นแล้วจึงจะมีอารมณ์ที่งดงาม เพราะฉะนั้นจึงต้องมีการบ่มเลี้ยงในทุก ๆ ด้าน เพื่อสร้างสรรสวรรค์ที่งามบริสุทธิ์ จะขอยกตัวอย่างให้ชาวโลกลองพินิจพิจารณาดังนี้

         1. การให้ทาน การให้ทานสามารถขจัดสิ่งกีดขวางของอารมณ์ได้ เป็นการขยายอารมณ์ที่งามอ่อนโยนให้กว้าง การให้ทานทำให้คนรู้สึกถึงความมั่งมีและเป็นอภินันท์แก่ใจอย่างเด่นชัด ตนเองก็คือผู้มีอารมณ์ล้ำเลิศเป็นการเผยปรากฏจิตวิญญาณขึ้นสูงอย่างหนึ่ง ไม่ว่าจะอยู่ในสภาวะการเช่นใด ขอเพียงให้มีสภาพใจเช่นนี้ ก็จะไม่อัตคัตในอารมณ์ที่งามจริง

         2. อะลุ่มอล่วย  หากคนเราสามารถอะลุ่มอล่วยให้คนอื่นก็สามารถดำรงความสัมพันธ์อันดีกับคนทั้งหลายได้ แล้วด้วยอารมณ์ที่รู้สึกดีต่อกันการอะลุ่มอล่วยสามารถยกระดับอารมณ์ให้เจริญและมีพลังสามารถและใจเมตตา และสร้างปัญญาให้เจริญขึ้น และบรรยากาศที่ปิติยินดี ดังคำกล่าวว่า “การผ่อนปรนทำให้คนระดับล่างมีความเคารพสามัคคี ขันติให้ความเลวร้ายทั้งหลายไม่ปะทุขึ้น” หากสามารถผ่อนปรนอดทนอะลุ่มอล่วย จะมีความสามัคคีทุกแห่งหน ความอะลุ่มอล่วยและอดทนจะแก้ให้งานทุกอย่างเสร็จสิ้นด้วยความสะดวก หากสามารถอดทนอารมณ์หุนหันได้ก็ไม่มีอะไรต้องสะสางในภายหลัง ถึงตอนนั้น การกระทำอันเลวร้ายก็ไม่มีทางเกิดขึ้นได้

         3. เมตตา  ความเมตตาก็เป็นอารมณ์ที่ทรงคุณค่าสูงอย่างหนึ่งเมื่อเกิดจิตเมตตาขึ้นก็สามารถมีอารมณ์ที่เป็นมิตรกับคนทั้งหลายและไปด้วยกันได้ จะพบเห็นการสรรเสริญความงามเป็นการกล่อมเกลาอารมณ์ให้ใสสะอาดอย่างประหลาดเหมือนกวีบทหนึ่ง “ผึ้งผีเสื้อว่าตนสำราญ สัตว์มัจฉายิ่งสงสาร มิตรเที่ยวอารมณ์ไม่กันเอง ตลอดคืนไม่อาจนอน” ความเมตตาสามารถทำให้คนที่ห่างหาย กลับมามีความปิติสุขกันใหม่ ทำให้คนที่อ้างว้างกลับมีความหนักแน่น ทำให้คนที่สิ้นหวังกลับมามีความมุ่งหวังใหม่ ความเมตตาทำให้คนรู้สึกที่จะ “โลดเต้นเงียบ ๆ อยู่ตามร่องน้ำของซอกเขา สะอื้นให้ลอยลำโดดเดี่ยวของหญิงหม้าย”

         4. ชื่นชมกับไม่โกรธ  ให้สามารถชื่นชมกับจุดเด่นของคนอื่น ก็จะสามารถแสดงความปิติสุขได้อย่างนอบน้อม สามารถยกย่องผู้อื่นได้ก็จะมีมิตรภาพสมัครสมาน การชื่นชมจุดเด่นของคน ๆหนึ่งก็เหมือนการกำหนดชะตาชีวิตของคน ๆหนึ่ง การดูหมิ่นจุดเด่นของคน ๆหนึ่งก็เหมือนการกำหนดการคงอยู่ของเขาว่ามีอยู่หรือไม่ การทำลายมนุษยสัมพันธ์ก็คือการเปิดเผยจุดเลวด่างพร้อยส่วนตัวโดยไม่ชื่นชมยินดีถึงความสำเร็จของคนอื่น สิ่งที่ยึดติดอยู่การเห็นผิดเพี้ยน การแก่งแย่งและการโกรธเคือง ล้วนก็เพราะไม่รู้จักชื่นชมและต้อนรับผู้อื่นทั้งนั้น

         การไม่โกรธก็คือการปล่อยวาง นิสัยอันไม่ดีของตัวเอง แล้วที่เกิดตามมาคือความอ่อนน้อมและความเงียบสงบ มีเพียงขณะที่อ่อนน้อมและสบายอารมณ์เท่านั้นจึงสามารถชื่นชมผู้อื่น การงาน สภาวะ วัตถุ ได้ทันที่สัมผัสหรือพบปะโดยบังเอิญได้ก็สามารถเข้าถึงระหว่างเขากับเรา ที่หล่อหลอมรวมกันโดยไม่ม่สิ่งใดขวาง เพราะฉะนั้น ความไม่โกรธจึงปรากฏวินัยอย่างหนึ่งของชีวิต ผ่านการไม่โกรธได้แล้วจึงสามารถมองเห็นความงามที่หล่อหลอมกันอย่างเสมอภาคได้ ผ่านการไม่โกรธจึงสามารถมี “ไม่มีความเกลียดหรือความรัก เข้าใจได้อย่างโล่งแจ้ง” อันแยบยลได้

 

         การให้ทาน อะลุ่มอล่วย เมตตา ชื่นชมและไม่โกรธ เป็นการเปิดจิตใจเป็นประตูธรรมของชีวิต สามารถบ่มเพาะ การรู้ตื่นของอาจารย์ สามารถที่เปิดออก อารมณ์ที่มีอยู่อันแท้จริง 6 เป็นความสุขเกษมของดวงจิต ใจที่ฝากไว้เป็นเป้าหมายการมุ่งสู่ทางไปสวรรค์