ธรรมสัมพันธ์พบยาก

ปทุมชาติโพธิสัตว์ (เหลียนฮวาเซินต้าลือ)

   ชีวิตไม่จีรัง การเกิดการตายเป็นเรื่องสำคัญ โศลกธรรม “เธอถามภูเขาว่าแก่เมื่อไร ภูเขาถามเธอว่าเมื่อไรว่าง” ชีวิตอยู่นานสักเท่าไร มีสักกี่มากน้อยที่โชคดีที่ใช้กายนี้ไปทำบุญสร้างกุศล ด้วยส่วนใหญ่สรรพสัตว์ต่างก็ไม่รู้ว่า เหตุสัมพันธ์คือมายาที่แปรเปลี่ยน การเข้ารวมกันและการแยกจากกันเป็นอนิจจังหากติดยึดด้านเดียว ถือความลวงเป็นจริง เพราะฉะนั้นกรรมและวิญญาณจึงไหลเคลื่อนตลอดเวลา ใจก็เกิดความทุกข์กังวล    

    พระศากยมุนีพุทธเจ้าจ้องดูดาวสว่างยามราตรี จนบรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณ ขณะนั้นทรงตรัสว่า “สรรพสัตว์แท้มีปัญญา และลักษณะแห่งตถาคต เพียงเหตุแห่งความฟุ้งซ่านและยึดติด ดังนั้นจึงไม่อาจเข้าถึงพระอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ...”      

    ศิษย์ทั้งหลายที่ศรัทธาเชื่อมั่นติดตามอาจารย์มาบำเพ็ญปฏิบัติ ตั้งแรงปณิธานที่จะดูแลสถานธรรมก็ควรที่จะต้องให้อาจารย์เป็นหลักธรรม มีความศรัทธายอมรับการสอนกับรู้สึกนึกรู้พระคุณ เคารพนับถือเพราะอาจารย์ท่านเป็นผู้ได้ปลูกเลี้ยงอบรมพุทธะอย่างกว้างขวางจึงเผยแผ่ธรรม เพื่อยังประโยชน์แก่ชาวโลกเป็นเอนกอนันต์ ผู้มีบุญกุศลที่ปฏิบัติด้วยกายอยู่เนืองนิจแสดงปรากฏถึงการบำเพ็ญที่ยากลำบาก สามารถทนต่อการสอนบุญบารมีและปัญญาที่ซ่อนเร้นไว้นั้น จะเปล่งแสงแห่งความเมตตาไม่รู้จักหมดสิ้น มีบุญคุณช่วยโปรดสรรพสัตว์ที่ติดยึดหลงไหล    

    กล่าวตามรหัสยานแล้ว การถึงพระพุทธหรือพระธรรมาจารย์เป็นสรณะนั้น ไม่ต่างกันแต่อย่างไร ทั้งนี้เพราะว่าพระพุทธองค์ก็ได้ถ่ายทอดปรมัตถธรรมแก่อริยเจ้าผู้บรรลุแจ้งแล้ว ก็คือพระธรรมาจารย์แห่งวัชระนั่นเอง ดังนั้นการพึ่งพระพุทธะก็คือการพึ่งพระธรรมาจารย์เป็นสรณะนั่นเอง หากไม่มีการถ่ายทอดแก่ธรรมาจารย์ผู้บำเพ็ญปฏิบัติแล้ว สาวกก็ไม่มีทางที่จะสำเร็จเป็นพุทธะได้    

    นี่ก็คือ “อยากรู้หนทางที่มา ต้องถามคนที่ผ่านมาแล้ว” เป็นสิ่งที่เห็นได้ชัดที่สุด    

    ผู้ที่สำเร็จได้ดีคือผู้ปฏิบัติจริงจังเข้าถึงจริง (เป็นปัจจัตตัง) เพราะฉะนั้นการที่สามารถบำเพ็ญร่วมกันและใจได้รับการตรวจสอบเป็นที่ยืนยัน ให้แก่หมู่ชนผู้มีบุญสัมพันธ์ได้พึ่งพิงเป็นหลักฐาน ผู้บำเพ็ญหากไม่มีอาจารย์คอยชี้นำเมื่อไม่รู้ก็เข้าใจไม่ถูกหรือเข้าใจผิด กำหนดแน่เอาไม่ได้ ด้วยเหตุนี้ พระคุณอาจารย์นั้นตอบแทนยาก ธรรมสัมพันธ์จึงพบยาก บรรดาศิษย์ควรทนุถนอมคิดถึงบุญสัมพันธ์กับอาจารย์โดยให้ความสำคัญต่อธรรมะแล้วบำเพ็ญอย่างจริงจังและหลีกห่างจากความผิดสามอย่าง    

    1. เมื่อได้ฟังธรรมแล้วไม่ปฏิบัติบำเพ็ญ ก็เหมือนถ้วยแตกไม่อาจเก็บน้ำให้อยู่ได้    

    2. ได้รับธรรมแล้วไม่ปฏิบัติบำเพ็ญ ไม่วิริยะอุตสาหะ ก็เหมือนถ้วยที่ก้นรั่ว ถึงแม้ใส่น้ำไว้เต็มก็ไม่อาจเก็บน้ำไว้ได้    

    3. ไม่อาจใช้ปัญญาไปตัดความกังวลตลอดจนความโลภ ความโกรธ และความหลงอวิชชาต่าง ๆ เพราะเป็นการสะสมพิษภัยไว้ในถ้วย ถึงแม้จะมีน้ำมนต์อยู่ในถ้วยก็ตามก็ไม่อาจดื่มได้ เพียงมองดูได้เท่านั้น ก็เหมือนกับได้ธรรมะแล้วไม่ปฏิบัติบำเพ็ญจนเป็นที่ประจักษ์ ในที่สุดก็ไม่ได้รับอะไรเลย เมื่อพบกับสภาวะก็เพียงไหลไปตามกระแสคลื่น ไม่สามารถเอาปัญญาไปทำลายความทุกข์กังวลได้ เป็นความคิดฟุ้งซ่าน    

    ที่ทิเบตมีลามะผู้สำเร็จมรรคผลใหญ่ชื่อ มิเลอเยอปา ขณะที่ยังไม่ได้ถวายตัวต่ออาจารย์ลามะอัสสาปานั้น เพื่อการล้างแค้นให้แก่ครอบครัวจึงฝึกเรียนวิชามารต่าง ๆ เช่นการทำลูกเห็บตกใส่ศัตรูจนตายรวมทั้งผู้ที่ไม่มีความผิดก็พลอยตายไปด้วย ลามะอัสสาปารู้เห็นเรื่องนี้ ใจคิดว่ามิเลอเยอปาจะสำเร็จพุทธะได้จะต้องเลิกแก้แค้นกรรมอันนี้ (ให้อภัยทาน) เมื่อมิเลอเยอปามาถวายตัวต่ออาจารย์อัสสาปานั้น ตอนแรกไม่ยอมรับการถวายอาหารจากมิเลอเยอปา ทั้งยังกีดกันให้ออกห่าง ทำโกรธด่าว่าแทบใช้เท้าถีบเตะ  ต่อมายังสั่งให้เขาขึ้นไปสร้างอารามบนภูเขาสี่ลูกด้วยก้อนหิน อาจารย์สั่งให้รื้อแล้วสร้างใหม่ สร้างเสร็จก็ให้รื้อ เขาต้องแบกหินจากตีนเขาขึ้นไปบนเขานั้นเป็นเวลาหลายปี ที่เขายอมรับการเคี่ยวเข็ญของอาจารย์ ทำให้หลังของเขาแตกเป็นแผลทั้งยังเป็นหนองมีตัวหนอนขึ้นด้วย ทุกข์ทรมานก็ไม่กล้าปริปาก ทั้งนี้เพราะมิเลอเยอปารู้ว่าอาจารย์เอาใจใส่เขาอย่างยากลำบาก เพื่อเพิ่มประโยชน์ต่อการวิริยะบำเพ็ญทุกข์กริยา จนในที่สุดก็บรรลุธรรม    

    จะเห็นว่าการถ่ายทอดของอาจารย์โดยมีเมตตาหนึ่ง มีความสงสารหนึ่ง จึงสามารถที่จะให้วิถีธรรมที่ละเอียดที่นั้นไม่ได้ ? เพื่อที่จะให้การรักษาที่สาเหตุ ที่แตกต่างกันไป ส่วนลูกศิษย์หากยินยอมที่จะรับมาปฏิบัติด้วยความศรัทธา เคารพนับถือ จนจิตใจบังเกิดความปีติ แต่ถ้าหากวิสัยเดิมของศิษย์มีแรงกรรมเกาะกุมจนไขว้เขวออกนอกทาง คือใจเกิดทุกขเวทนา ทั้งที่ขอร้องให้รักษา แต่ทนทุกขเวทนาไม่ไหว นอกเสียจากอาจารย์ที่มีบุญบารมีบรรลุธรรมแล้ว จึงสามารถรู้ถึงกรรมเวรที่เกาะกุมลูกศิษย์ดี จึงให้การรักษาได้ ยิ่งกับลูกศิษย์ที่มีพื้นฐานใหญ่ ยิ่งต้องให้การสั่งสอนที่เข้มงวด เพื่อลดอัตตาหยิ่งยะโส เพื่อให้ใจนั้นว่างเปล่าสามารถรับการสั่งสอนได้ เพื่อเป็นการสลายเวรกรรมให้สิ้นโลกไม่มีอาสวะ    

    หากระแวงสงสัยในตัวอาจารย์ว่ามีบุญที่จะสั่งสอนหรือไม่ ใจก็จะเกิดความไม่พอใจ เคียดแค้น ถ้าเป็นลูกศิษย์ที่มีพื้นฐานน้อยก็สามารถที่จะยอมรับการสั่งสอน ผูกความสัมพันธ์ที่สะดวก ยิ้มแย้มรับได้ ผู้ที่ไม่อาจรับการเคี่ยวเข็ญจากอาจารย์ได้ ก็จะพูดว่าฝึกไปทำไม การมลายกรรมหรือเป็นเรื่องของคนเพ้อฝันคนบ้า ดังนั้นศิษย์ที่สร้างกรรมมาควรจะยอมรับความผิด ถ่อมใจร้องขอให้อาจารย์ช่วยแก้ไขปรับปรุงให้ถูกต้อง ก็จะสามารถแก้ไขได้ง่าย คงได้เห็นฟ้าเห็นตะวันอีกครั้ง อย่าได้โต้เถียง ตาบอดคอยจับผิดอาจารย์ เช่นนี้ก็หมดหนทางรับการสั่งสอนจนสำเร็จได้    

    ผู้มีบุญวาสนา พอได้ฟังธรรมที่ถูกต้องใจนั้นจะปิติยินดีเกิดศรัทธานับถือ ยอมที่จะบำเพ็ญ ถึงแม้ธรรมะจะถ่ายทอดกันที่ป่าเปลี่ยว สถานธรรมจะลวกหยาบ ก็สามารถที่สำเร็จบรรลุปัญญาได้ ขอให้มีความยินดีที่จะปฏิบัติยิ่งถ้าสามารถแน่วแน่ถือปฏิบัติ ใครจะพูดว่าอย่างไรก็ไม่หวั่นไหว ในที่สุดก็จะสำเร็จมหาธรรม หวังให้บรรดาศิษย์ทั้งหลาย จะสามารถรู้รำลึกถึงพระคุณอาจารย์ ธรรมสัมพันธ์ คุณธรรมค้ำจุน ระวังคำพูดปฏิบัติอย่างระมัดระวัง บำเพ็ญพุทธธรรมอย่างจริงจัง ย่อมสามารถได้รับปัญญาใจเกิดปิติ บรรลุปรมัตถธรรมแห่งพุทธะได้